Việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) tại Việt Nam mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp. Dưới đây là các vấn đề chính mà doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt:

1. Sự khác biệt lớn giữa IFRS và VAS
Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và IFRS có nhiều điểm khác biệt. IFRS tập trung vào các nguyên tắc tổng quát, trong khi VAS lại chủ yếu dựa trên các quy tắc chi tiết. Việc chuyển đổi từ VAS sang IFRS yêu cầu sự thay đổi toàn diện về cách lập báo cáo tài chính, đặc biệt đối với các chuẩn mực mới như IFRS 9 (Công cụ tài chính), IFRS 15 (Doanh thu từ hợp đồng khách hàng), và IFRS 16 (Thuê tài sản). Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải cập nhật kiến thức và thay đổi quy trình lập báo cáo tài chính.
2. Thách thức về nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực chuyên môn về IFRS tại Việt Nam hiện còn rất hạn chế. Đội ngũ kế toán hiện tại cần được đào tạo chuyên sâu về IFRS, không chỉ riêng bộ phận kế toán mà cả lãnh đạo doanh nghiệp cũng cần nắm vững kiến thức này để phê duyệt báo cáo tài chính. Việc duy trì song song hai hệ thống kế toán theo VAS và IFRS trong giai đoạn chuyển đổi cũng gây áp lực lớn lên doanh nghiệp.
3. Thách thức về công nghệ thông tin
Việc lập báo cáo tài chính theo IFRS yêu cầu hệ thống công nghệ thông tin phải được điều chỉnh để phù hợp với các yêu cầu mới. Do đó, doanh nghiệp phải đầu tư vào hệ thống phần mềm mới hoặc nâng cấp hệ thống hiện tại để đáp ứng tiêu chuẩn của IFRS.
4. Ảnh hưởng tiêu cực đến báo cáo tài chính
Lần đầu tiên áp dụng IFRS có thể làm thay đổi kết quả tài chính của doanh nghiệp. Ví dụ, nhiều doanh nghiệp có thể phải ghi nhận tổn thất tài sản hoặc thay đổi cách hạch toán thuê tài sản, dẫn đến lợi nhuận bị giảm. Điều này ảnh hưởng đến khả năng chia cổ tức hoặc thu hút đầu tư.
5. Thời gian chuẩn bị dài
Việc triển khai IFRS đòi hỏi doanh nghiệp phải dành nhiều thời gian cho việc chuẩn bị nhân lực, quy trình và công nghệ. Theo Quyết định số 345/QĐ-BTC, giai đoạn chuẩn bị từ năm 2020 đến 2021, nhưng việc chuyển đổi hoàn toàn sẽ diễn ra từ 2022 đến 2025. Các doanh nghiệp cần ít nhất 2-3 năm để sẵn sàng cho việc lập báo cáo tài chính theo IFRS lần đầu tiên.
Giải pháp cho doanh nghiệp Việt Nam
- Đào tạo nhân lực: Doanh nghiệp cần tập trung vào việc đào tạo nhân viên kế toán và lãnh đạo về IFRS, đồng thời xây dựng một đội ngũ chuyên gia để triển khai IFRS.
- Nâng cấp hệ thống công nghệ: Đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu của IFRS là yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.
- Tham vấn cơ quan chức năng: Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật các hướng dẫn từ Bộ Tài chính và các hiệp hội nghề nghiệp về quá trình chuyển đổi IFRS.

Việc chuyển đổi sang IFRS là một bước tiến quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch và năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía doanh nghiệp.